Betaina, podobnie jak cholina i metionina, bierze udział w metabolizmie grupy metylowej w wątrobie i przekazuje swoją nietrwałą grupę metylową do syntezy kilku ważnych metabolicznie związków, takich jak karnityna, kreatyna i hormony (patrz rysunek 1).

 

Cholina, metionina i betaina są powiązane w metabolizmie grup metylowych. Dlatego suplementacja betainą może zmniejszyć zapotrzebowanie na te inne donory grup metylowych. W związku z tym jednym z dobrze znanych zastosowań betainy w paszach dla zwierząt jest zastąpienie (części) chlorku choliny i dodanej metioniny w diecie. W zależności od cen rynkowych, te zamienniki generalnie pozwalają obniżyć koszty paszy, jednocześnie utrzymując wyniki wydajnościowe.

Gdy betaina jest stosowana w celu zastąpienia innych donorów metylu, jest ona raczej wykorzystywana jako surowiec, co oznacza, że ​​dawka betainy w paszy może być zmienna i zależy od cen pokrewnych związków, takich jak cholina i metionina. Jednak betaina to coś więcej niż tylko składnik odżywczy dostarczający metylu, a jej dodanie do paszy powinno być brane pod uwagę jako sposób na poprawę wydajności.

Betaina jako osmoprotektant

Oprócz funkcji donora metylu, betaina działa jako osmoregulator. Gdy betaina nie jest metabolizowana w wątrobie w metabolizmie grup metylowych, staje się dostępna dla komórek jako organiczny osmolit.

Jako osmolit, betaina zwiększa wewnątrzkomórkową retencję wody, a ponadto chroni struktury komórkowe, takie jak białka, enzymy i DNA. Ta osmoprotekcyjna właściwość betainy jest niezwykle ważna dla komórek doświadczających stresu (osmotycznego). Dzięki wzrostowi wewnątrzkomórkowego stężenia betainy, zestresowane komórki mogą lepiej zachować swoje funkcje komórkowe, takie jak produkcja enzymów, replikacja DNA i proliferacja. Ze względu na lepsze zachowanie funkcji komórkowych, betaina może potencjalnie poprawiać wydajność zwierząt, szczególnie w określonych sytuacjach stresowych (stres cieplny, zakażenie kokcydiozą, zasolenie wody itp.). Dodatkowa suplementacja betainą do paszy okazała się korzystna w różnych sytuacjach i dla różnych gatunków zwierząt.

Pozytywne efekty betainy

Prawdopodobnie najlepiej zbadanym przypadkiem dotyczącym korzystnego wpływu betainy jest stres cieplny. Wiele zwierząt żyje w temperaturach otoczenia przekraczających ich strefę komfortu cieplnego, co prowadzi do stresu cieplnego.

Stres cieplny to typowy stan, w którym dla zwierząt ważna jest regulacja gospodarki wodnej. Dzięki swojej zdolności do działania jako ochronny osmolit, betaina łagodzi stres cieplny, co przejawia się na przykład niższą temperaturą odbytu i mniejszym dyszeniem u brojlerów.

Redukcja stresu cieplnego u zwierząt wspomaga ich pobieranie paszy i pomaga w utrzymaniu wydajności. Doniesienia wskazują na korzystny wpływ betainy na utrzymanie wydajności w czasie upałów i wysokiej wilgotności powietrza, nie tylko u brojlerów, ale także u niosek, loch, królików, bydła mlecznego i mięsnego. Betaina może również pomóc w utrzymaniu zdrowia jelit. Komórki jelitowe są stale narażone na hiperosmotyczne stężenie substancji zawartych w jelicie, a w przypadku biegunki obciążenie osmotyczne tych komórek będzie jeszcze wyższe. Betaina odgrywa ważną rolę w ochronie osmotycznej komórek jelitowych.

Utrzymanie równowagi wodnej i objętości komórek poprzez wewnątrzkomórkową akumulację betainy prowadzi do poprawy morfologii jelit (większa liczba kosmków jelitowych) i lepszej strawności (dzięki dobrze utrzymanemu wydzielaniu enzymów i zwiększonej powierzchni wchłaniania składników odżywczych). Pozytywny wpływ betainy na zdrowie jelit jest szczególnie wyraźny u zwierząt zakażonych, np. drobiu z kokcydiozą i prosiąt odsadzonych od matki.

Betaina jest również znana jako modyfikator tusz. Wielorakie funkcje betainy odgrywają rolę w metabolizmie białka, energii i tłuszczów u zwierząt. Zarówno u drobiu, jak i u trzody chlewnej, w licznych badaniach naukowych odnotowano odpowiednio wyższą wydajność piersi i chudego mięsa. Mobilizacja tłuszczu prowadzi również do obniżenia zawartości tłuszczu w tuszach, co poprawia ich jakość.

Betaina jako środek poprawiający wydajność

Wszystkie odnotowane pozytywne efekty działania betainy wskazują na jej wartość odżywczą. Dodanie betainy do diety powinno być zatem rozważone nie tylko jako zamiennik innych metyldonorów i sposób na obniżenie kosztów paszy, ale także jako funkcjonalny dodatek wspomagający zdrowie i wydajność zwierząt.

Różnica między tymi dwoma zastosowaniami polega na dawkowaniu. Jako donor metylu, betaina jest często stosowana w paszach w dawkach 500 ppm lub nawet niższych. Aby poprawić wydajność, zazwyczaj stosuje się dawki 1000–2000 ppm betainy. Te wyższe dawki powodują, że niemetabolizowana betaina krąży w organizmie zwierząt i jest dostępna do pobrania przez komórki, chroniąc je przed stresem (osmotycznym), a tym samym wspierając zdrowie i wydajność zwierząt.

Wniosek

Betaina ma różne zastosowania u różnych gatunków zwierząt. W paszach dla zwierząt betaina może być stosowana jako surowiec do obniżania kosztów paszy, ale może być również stosowana w diecie w celu poprawy zdrowia zwierząt i zwiększenia wydajności. Szczególnie w dzisiejszych czasach, gdy staramy się minimalizować stosowanie antybiotyków, wspieranie zdrowia zwierząt ma ogromne znaczenie. Betaina z pewnością zasługuje na miejsce na liście alternatywnych związków bioaktywnych wspierających zdrowie zwierząt.